DUNIA YETU

HOME

Makala

Lini wakulima wa Tanzania watasaidiwa wafurahie kilimo?

0
inShare

Licha ya ukweli kuwa zaidi ya asilimia 70 ya Watanzania wanategemea kilimo kuendesha maisha yao ya kila siku nchini, hali ya sekta hiyo ni mbaya, kiasi cha kusababisha baadhi yao kukimbilia mijini kufanya shughuli nyingine, zikiwamo za ulinzi na wahudumu wa baa.

Baadhi ya waliokimbia kilimo wanasema kwa namna inavyoonekana hakuna mpango wa maana katika kusaidia kilimo nchini. Badala yake wanasiasa wanawatumia wakulima kama mtaji wakati wa kampeni kwa kuwapa ahadi za misaada

“Kuna pembejeo, kuna uuzaji ghalani, lakini Serikali haisimamii vizuri, haijali malalamiko ya wakulima. Mfano halisi huko Mtwara wakulima wamekuwa wakilalamikia kuibiwa maelfu ya korosho wanapopeleka kwenye maghala, sijawahi kusikia hata waziri mkuu au Rais akizungumzia jambo hilo.

Inakuwaje mtu anaibiwa korosho kwenye ghala, halafu wakulima hawafidiwi, huu ni wizi wa wazi, ambao hautakiwi kuvumiliwa,” anasema Ali Msembe, muuza dawa za asili anayezitembeza Jijini Dar es Salaam aliyeacha kazi ya kufuga eneo la Mdaula, mkoani Morogoro.

 “Asilimia kubwa ya Watanzania ni wakulima, ni wazi kwamba kama wangesaidiwa, umaskini ungetoweka. Cha kushangaza ni kawaida kuisikia Serikali ikisema haina fedha...tunashangaa hizo fedha wanazotumia kwenye mambo mengine kama mchakato wa katiba, kulipana bungeni, zilizoibwa Akaunti ya Malipo ya Madeni ya Nje (EPA) wanazitoa wapi...tatizo kubwa ninaloliona nchini ni kwamba Serikali haina nia thabiti ya kuwasaidia wakulima,” anasema Msembe, baba wa watoto wanne mkazi wa Morogoro.
Taarifa za vyombo vya habari hivi karibuni zinaeleza wakulima Mtwara wamekuwa wakipeleka korosho kwenye maghala kwa ajili ya kuuzwa, huko baadhi huibwa, halafu wanaoiba hawachukuliwi hatua. Kwamba hata viongozi wa Serikali wamekuwa kimya.

Hivi karibuni kulifanyika mkutano wa viongozi wa nchi za Afrika mjini Addis Ababa Ethiopia, walisema ni wakati kwa bara la Afrika kuwa na kilimo chenye tija na kujitosheleza kwa chakula. Kamishna wa Kilimo na Uchumi wa

Mashambani kutoka Tume ya Umoja wa Afrika, Peace Tumusiime anasema uzalishaji wa chakula umebaki kuwa chini kwa sababu bado watu binafsi hawajawekeza fedha za kutosha kwenye sekta ya kilimo katika bara hilo. Anasema kinachohitajika ni kwa Serikali kuangalia namna ya kushawishi na kushirikiana na sekta binafsi kwa vitendo kuboresha kilimo.

Tumusiime anasema mbali na kushindwa kuwekeza, pia teknolojia ya kilimo iko chini. Hali hii imekuwa ikisababisha watu wanaojihusisha na kilimo kuendelea kupungua, hata waliosalia wengi ni wazee huku vijana walio wengi wakihamia mijini na kukimbia vijijini.

Mkurungezi wa Tume ya Kiuchumi ya Afrika, Carlos Lopes anasema licha ya Afrika kuwa na rasilimali nyingi za kiasili bado limekuwa ni bara lenye upungufu mkubwa wa mazao yakiwamo ya biashara na chakula duniani, sababu kubwa ni usimamizi usiothabiti wa rasilimali hizo.

“Licha ya bara la Afrika kuwa na rasilimali nyingi za kiasili bado linasalia kuwa bara lililo na upungufu mkubwa wa chakula duniani”anasema Lopes.

Katika mkutano huu, viongozi hao walijadili njia bora za kuimarisha kilimo, kushirikisha wanawake kwenye sekta hiyo na kuunda sera za kuongoza uzalishaji mzuri wa mazao.

Mkurugenzi Mtendaji wa kampuni ya Intertechnology Ltd, inayouza matrekta Dk Francis Mayaka anasema matrekta yakitumiwa vizuri yanaweza kusaidia kwa kiasi kikubwa kuimarisha kilimo nchini.

“Sera ya Kilimo Kwanza inapaswa kwenda pamoja na uendelezaji na uboreshaji wa miundombinu kama barabara zinazosaidia usafirishaji wa mazao”anasema.

Anthony Kerenge ni Mkurugenzi wa Masoko kutoka Kampuni hiyo anasema lengo la kampuni hiyo ni kutoa fursa kwa wakulima wadogo na wakubwa kuinua kununua matrekta kwa gharama nafuu. Anasema wapo katika hatua za mwisho za majadiliano kati ya Benki ya TIB na Amana ili kuangalia namna wakulima wanaweza kukopeshwa na hatimaye kulipa mkopo huo ndani ya miaka miwili.

“Hatua hii ni moja kati ya mikakati tuliyojiwekea katika kuunga mkono Sera ya taifa ya Kilimo Kwanza ambayo ni mhimili mkubwa katika kutekeleza dira ya taifa ya maendeleo mwaka 2025,” anasema Kerenge.

Karenge anasema kuwepo kwa trekta ya bei nafuu nchini kutaipunguzia Serikali hasara ambayo ingeipata katika kuagiza matreka kutoka nje ya nchini na kwamba kampuni yake inaleta matrekta hayo ili kusaidia wananchi kununua au kukopa kwa gharama nafuu na hivyo kukuza uchumi.

“Tumeshaanza kutembelea wananchi wa vijiji mbalimbali na kutoa elimu juu ya umuhimu wa kuwekeza katika Kilimo kwa kutumia matrekta”anasema Karenge.

Mmoja wa wakulima ambao wametembelewa ni kutoka Wilaya ya Hannang, Mursal Ayub anasema wakulima wengi wanashindwa kufikia malengo yao ya kujiimarisha kwa kukosa dhana bora za kilimo.

“Mkulima anapokuwa na dhana bora za kilimo anakuwa na uhakika wa kufikia malengo yake kuliko yule ambaye hana zana bora za kilimo, kilimo chake kitakuwa cha kusuasua, hivyo basi ni bora kila mkulima akawekeze fedha zake katika kununua dhana bora za kilimo,”anasema Ayub.

Jumla ya matrekta yaliyopo:

Msemaji wa Wizara ya Kilimo na Chakula na Ushirika, Richard Kasuga anasema hadi sasa kuna Matrekta makubwa 9148 na madogo 5520 yanayofanya kazi nchi nzima.

Ongezeko hilo limepunguza utegemezi wa jembe la mkono kwa wakulima nchini kutoka asilimia 70 mwaka 2008 hadi kufikia asilimia 62 mwaka 2013.

Mikakati ya Serikali:

Kwa upande wake Mkurugenzi Mtendaji wa Mfuko wa Pembejeo na Zana za Kilimo nchini, Mariam Nkumbi anasema wanajipanga kutoa mikopo zaidi kwa wakulima, na kwamba kila mwaka wamekuwa wakitoa ruzuku ya pembejeo za kilimo kwa mazao ya mpunga, mahindi, mtama, alizeti pamoja na miche bora ya zao la chai na kahawa.

“Sasa tupo katika maandalizi ya kutoa mikopo”anasema Nkumbi na kuongeza kuwa Serikali imekuwa ikitoa ruzuku ya dawa kwa ajili ya mazao ya Pamba na Korosho na hali hiyo imesababisha kuongezeka kwa uzalishaji wa chakula nchini kutoka tani 13milioni kwa mwaka 2012/2013 ikilinganishwa na mahitaji ya tani 11.9milioni yaliyohitajika, sawa na asilimia 113.

Vile vile msimu wa kilimo 2013/2014 Serikali ilutumia Sh112.5 bilioni sawa na asilimia 20 ya bajeti ya ruzuku kutoa mikopo kwa vikundi vya wakulima katika mikoa saba nchini ambayo ni Ruvuma, Njombe, Iringa, Mbeya, Manyara, Geita na Shinyanga.

Jumla Sh112 bilioni zimetumika kugharamia ruzuku ya pembejeo kwa msimu wa kilimo 2013/2014. Kwa mwaka 2013/14 Serikali imetumia Sh 69bilioni kwa ajili ya ruzuku ya mbolea na Sh15 bilioni kwa ajili ya ruzuku ya mbegu bora huku ruzuku ya dawa kwa mazao ya Pamba na Korosho ikiwa ni Sh 3.5 bilioni.

Waziri Chiza:

Waziri wa Chakula, Ushirika na Kilimo, Christopher Chiza anasema kuanzia msimu wa kilimo 2013/14 hifadhi ya taifa ya chakula (NFRA) ilikuwa na akiba ya nafaka tani 25,453 na kwamba ilinunua tani 219,377 na kuwa na jumla ya tani 244,830.

Chiza anasema Serikali imekuwa ikitoa ruzuku za pembejeo za mbegu bora kwa wakulima kwa utaratibu wa vocha, mwaka 2008/09 ilitoa kwa kaya 737,000, mwaka 2009/2010 kaya 1.5milioni, mwaka 2010/2011 kaya 2.1milioni.

Anasema pia, mwaka 2011/2012 kaya 1.7milioni, mwaka 2012/2013 kaya 940783, huku mwaka 2013/2014 wizara ilitoa ruzuku ya pembejeo za kilimo kwa kaya 932,100 ambazo zilitumia tani 124,685 za mbolea na tani 9621 za mbegu na kati ya hizo , jumla ya tani 36.7 za mbole zilikuwa chini ya kiwango na hatua za kisheria zilichukuliwa dhidi wa wahusika.

Hata hivyo licha ya kutoa ruzuku hiyo, pia uzalishaji wa mahindi uliongezeka kutoka magunia matano hadi kufikia magunia 15 kwa ekari moja na zao la mpunga limeongezeka kutoka gunia nne hadi kufikia gunia 20 kwa hekari moja.

Bado Tanzania haijatekeleza maazimio ya Maputo ya mwaka 2003 ambayo yanazitaka nchi wanachama kutenga asilimia 10 ya bajeti ya jumla katika matumizi ya chakula na kilimo pamoja na kuzingatia mgawanyo wa asilimia 50 kwa 50 kwa bajeti ya Matumizi ya kawaida na shughuli za Maendeleo.

Hata hivyo baadhi ya wakulima wanalalamika kuwa inachosaidia Serikali kwa wakulima ni kidogo mno, huku wengine wakisema hakuna usawa katika msaada huo.

“Kuna mikoa haisaidiwi vizuri ukilinganisha na mingine.Lakini zaidi ni kwamba hakuna harakati thabiti za kuimarisha kilimo...kuwe na kampeni za kuimarisha kilimo kama tunavyofanya kampeni za kutokomeza Ukimwi nk,” anashauri James Hangana, mkulima anayefanya kazi ya kuuza mitumba Kariakoo Jijini Dar es Salaam baada ya kuachana na kilimo toka Arusha.

Wakulima wengi wanaamini kwamba kama Serikali ingeongeza nguvu katika kusaidia wakulima, Tanzania ingekuwa na maendeleo makubwa sana kutokana na ukweli kuwa maeneo mengi nchini yana rutuba nzuri kwa kilimo.

“Sasa tupo katika maandalizi ya kutoa mikopo”anasema Nkumbi na kuongeza kuwa Serikali imekuwa ikitoa ruzuku ya dawa kwa ajili ya mazao ya Pamba na Korosho na hali hiyo imesababisha kuongezeka kwa uzalishaji wa chakula nchini kutoka tani 13milioni kwa mwaka 2012/2013 ikilinganishwa na mahitaji ya tani 11.9milioni yaliyohitajika, sawa na asilimia 113.

Vile vile msimu wa kilimo 2013/2014 Serikali ilutumia Sh112.5 bilioni sawa na asilimia 20 ya bajeti ya ruzuku kutoa mikopo kwa vikundi vya wakulima katika mikoa saba nchini ambayo ni Ruvuma, Njombe, Iringa, Mbeya, Manyara, Geita na Shinyanga.

Jumla Sh112 bilioni zimetumika kugharamia ruzuku ya pembejeo kwa msimu wa kilimo 2013/2014. Kwa mwaka 2013/14 Serikali imetumia Sh 69bilioni kwa ajili ya ruzuku ya mbolea na Sh15 bilioni kwa ajili ya ruzuku ya mbegu bora huku ruzuku ya dawa kwa mazao ya Pamba na Korosho ikiwa ni Sh 3.5 bilioni.

Waziri Chiza:

Waziri wa Chakula, Ushirika na Kilimo, Christopher Chiza anasema kuanzia msimu wa kilimo 2013/14 hifadhi ya taifa ya chakula (NFRA) ilikuwa na akiba ya nafaka tani 25,453 na kwamba ilinunua tani 219,377 na kuwa na jumla ya tani 244,830.

Chiza anasema Serikali imekuwa ikitoa ruzuku za pembejeo za mbegu bora kwa wakulima kwa utaratibu wa vocha, mwaka 2008/09 ilitoa kwa kaya 737,000, mwaka 2009/2010 kaya 1.5milioni, mwaka 2010/2011 kaya 2.1milioni.

Anasema pia, mwaka 2011/2012 kaya 1.7milioni, mwaka 2012/2013 kaya 940783, huku mwaka 2013/2014 wizara ilitoa ruzuku ya pembejeo za kilimo kwa kaya 932,100 ambazo zilitumia tani 124,685 za mbolea na tani 9621 za mbegu na kati ya hizo , jumla ya tani 36.7 za mbole zilikuwa chini ya kiwango na hatua za kisheria zilichukuliwa dhidi wa wahusika.

Hata hivyo licha ya kutoa ruzuku hiyo, pia uzalishaji wa mahindi uliongezeka kutoka magunia matano hadi kufikia magunia 15 kwa ekari moja na zao la mpunga limeongezeka kutoka gunia nne hadi kufikia gunia 20 kwa hekari moja.

Bado Tanzania haijatekeleza maazimio ya Maputo ya mwaka 2003 ambayo yanazitaka nchi wanachama kutenga asilimia 10 ya bajeti ya jumla katika matumizi ya chakula na kilimo pamoja na kuzingatia mgawanyo wa asilimia 50 kwa 50 kwa bajeti ya Matumizi ya kawaida na shughuli za Maendeleo.

Hata hivyo baadhi ya wakulima wanalalamika kuwa inachosaidia Serikali kwa wakulima ni kidogo mno, huku wengine wakisema hakuna usawa katika msaada huo.

“Kuna mikoa haisaidiwi vizuri ukilinganisha na mingine.Lakini zaidi ni kwamba hakuna harakati thabiti za kuimarisha kilimo...kuwe na kampeni za kuimarisha kilimo kama tunavyofanya kampeni za kutokomeza Ukimwi nk,” anashauri James Hangana, mkulima anayefanya kazi ya kuuza mitumba Kariakoo Jijini Dar es Salaam baada ya kuachana na kilimo toka Arusha.

Wakulima wengi wanaamini kwamba kama Serikali ingeongeza nguvu katika kusaidia wakulima, Tanzania ingekuwa na maendeleo makubwa sana kutokana na ukweli kuwa maeneo mengi nchini yana rutuba nzuri kwa kilimo.