DUNIA YETU

HOME

Bunge la maalum la katiba lilivyozika hoja ya uraia pacha

Matumaini ya uraia pacha kwa Watanzania waishio nje ya nchi yamepotea, baada ya Bunge la Katiba kupendekeza wapewe hadhi badala ya uraia.

Kamati nane za Bunge hilo zimependekeza Ibara hiyo ya 59 ibaki kama ilivyo katika Rasimu ya Katiba na kamati nne zimependekeza marekebisho yanayolenga kuboresha maudhui yaliyomo ndani yake.

Kamati nne hizo zinapendekeza uraia pacha na hivyo kutoa fursa kwa raia wa Jamhuri ya Muungano aliyepata uraia wa nchi nyingine kuendelea kubaki na uraia wa Jamhuri ya Muungano.

Aidha, Kamati moja imependekeza kuongeza Ibara mpya itakayoipa Bunge mamlaka ya kutunga sheria itakayosimamia masuala yanayohusu Sura hii ya Tano.

Mwenyekiti wa Kamati ya Uandishi ya Bunge la Katiba, AndrewChenge anasema baada ya kamati yake kuyatafakari mapendekezo ya Kamati pamoja na maoni ya wajumbe katika mijadala ya Bunge Maalumu, inapendekeza marekebisho madogo kwenye Ibara hii kwa kuongeza neno maalumu mbele ya neno ‘hadhi’ ili lisomeke hadhi maalum.

Anasema mapendekezo hayo yanatokana na ukweli kwamba ibara hiyo kama ilivyo kwenye Rasimu ya Tume, inaweka msingi wa kuwapa hadhi maalumu kwa sheria itakayotungwa na Bunge, watu wenye asili au nasaba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, ambao wameacha kuwa raia wa Jamhuri ya Muungano.

“Utaratibu wa kisheria unaopendekezwa hapa unatumika sehemu nyingine duniani kwa mafanikio makubwa na unatoa fursa mbalimbali kwa watu hao bila ya kupewa uraia pacha,” anasema.

Kwa mantiki hiyo, fursa mbalimbali zinazofikiriwa kuwa zitapatikana kwa kuwepo kwa uraia pacha zinaweza pia kupatikana bila ya kuwepo kwa uraia pacha kwa misingi iliyowekwa katika ibara hiyo.

Uraia pacha ni miongoni mwa mambo ambayo yalileta mjadala mkubwa katika majadiliano yaliyoanzia kwenye kamati za Bunge Maalumu la Katiba.

Majadiliano hayo yanaonekana kuwagawa wajumbe wa Bunge hilo ambapo wengine wanatetea uwepo wa aina hiyo ya uraia huku wengine wakiupinga.

Hata hivyo, wajumbe wengi wa upande wa Zanzibar ndiyo wamekuwa mstari wa mbele kuupinga uraia huo kwa kuhofia kurudi kwa Wanzibari waliokimbia nchi wakati wa mapinduzi. Kutokana na ugumu wa jambo hilo Kamati ya uongozi wa Bunge iliunda kamati ndogo ya wajumbe 10 ikiongozwa na Makamu Mwenyekiti wa Bunge hilo, Samia Suluhu kulishauri Bunge.

Hata hivyo, kamati hiyo ambayo ilipewa jukumu la kuyafanyia kazi mambo manne likiwamo hilo, haikuweza kuondoa mgawanyiko huo ambao ulianzia kwenye kamati.

Akichangia katika mjadala wa ripoti zilizowasilishwa na kamati, Profesa David Mwakyusya anasema anafahamu kuwa uraia pacha unaonekana kupingwa na watu wa Zanzibar kwa sababu uliwajeruhi.

Anasema wanaona kuwa watu waliokimbia Zanzibar ambao wengine wako nchini Oman wataleta shida iwapo utaruhusiwa.

“Lakini ni faida kwetu kwa kuwa tunajua kuwa ni hatari kwa usalama hivyo sheria tunazotunga zinaweza kuwabana. Nadhani kuwa ni kitu (uraia pacha) kizuri,” alisema.

Anasema kwa waliobahatika kwenda katika hospitali za nchi za Canada na Marekani, watakuwa wamekutana na madaktari wengi kutoka India.

Hata hivyo, anasema miaka 1990, madaktari hao waliamua kurudi kwao na ndiyo maana hata leo Watanzania wakienda huko wanawakuta.

Anasema madaktari hao walichota utaalamu katika nchi hizo na kurejea nchi kwao ambapo wamekuwa wakiutumia.

Dk Ave-Maria Semakafu anasema vijana wanaokwenda nje ya nchi kwa ajili ya kutafuta ajira, wasiambiwe kuwa hawana uzalendo.

“Je, tunataka vijana wetu wabaki hapa wawe vibaka? Lakini unakuta hao vijana wanapotoka na kwenda huko nje ya nchi wao ndiyo wanaohudumia familia zao. Siyo kwamba wamejisahau, wao wanaendelea kuwa wazalendo wanazihudumia familia zao,” anasema.

Anasema wanapoongelea kuhusu haki ya vijana waliokwenda nje ya nchi hawaongelei wale ambao wamekwenda kwa ajili ya uhalifu.

Anaomba haki maalumu kwa ajili ya watoto hao ambao wanakwenda nje ya nchi kutafuta nafuu ya maisha na kupunguza mzigo kwa serikali.

Naye Dk Zainabu Gama anawashambulia wale wanaotaka Katiba iwaruhusu watu kwenda kuweka fedha nje ya nchi lakini wanakataa suala la uraia pacha.

“Kwa nini kama nchi hii anaipenda asiweke fedha ndani? Aende akaweke nje ya nchi. Kama mnakubali kuweka fedha nje ya nchi kwa sababu ya biashara basi mkubali na uraia pacha,” anasema.

Anasema suala la vijana kwenda nje ya nchi linatokana na kukosekana kwa utaalamu mwingine nchini.

Hata hivyo, anasema wengine hupata kazi katika nchi hizo wanapokwenda kusoma lakini kwa masharti wawe raia. “Usimwone huyu msaliti. Kama huyu ni msaliti na huyu anayeweka fedha nje ya nchi naye ni msaliti,” anasema Dk. Zainabu na kuomba uraia pacha kutambuliwa.

Kwa upande wake, Ezekiah Olouch, anasema kama uraia pacha ukikubalika karibu robo tatu ya wakazi wa Rorya watakuwa ni raia wa Kenya.

“Kule Kenya wamekubali uraia wa nchi mbili, sasa hii itafanya tuwe na wabunge humu ndani wenye uraia wa Kenya na Tanzania, tuachane na hii biashara kabisa,” anasema.

Anasema yeye amekaa nchini Uingereza na anafahamu madhara wanayoyapata Watanzania wanaoishi nje ya nchi lakini…

Anahoji ni nani ambaye anazuiwa kuleta fedha kwa ajili ya uwekezaji nchini,” Kwani nani anazuia kumletea fedha mama yako akafanya uwekezaji? Hiyo si mali yako? Tusiikubali kabisa biashara hii.”

“Tusiuze nchi kwa 800 bilioni ambazo tutapata kwa watu wa diaspora (wanaoishi nje ya nchi), hapana. Tufike mahali tuwaambie watu hili haliwezekani,” anasema na kuongeza hata kitabu cha Biblia kimekataza suala la uraia wa nchi mbili.

Kwa upande wake, Deogratias Ntukamazina alisema nchi ambazo zimekubali uraia pacha zimenufaika na jambo hilo.

Anatoa mfano wa Kigali nchini Rwanda ambapo majengo mengi yamejengwa na watu wanaoishi nje ya nchi baada ya kuruhusiwa uraia wa nchi mbili.

Jasimin Aloo anasema hakuna maana kudai uraia pacha kwa sababu unataka kuleta fedha nchini.

“Suala la uraia pacha linalenga katika kuwadhalilisha Watanzania walio wengi, ni asilimia tano ya Watanzania ndiyo wanaodai uraia pacha na hasa ambao wanataka kujilimbikizia mali huku na kule,” anasema. Wengine waliomunga mkono Jasmin kwa kupinga uraia pacha ni Mohamed Seif Khatibu, Teddy Malulu, Dk Charles Tizeba na Gaudensia Kabaka.

Dk Tizeba anasema kuruhusu uraia pacha ni sawa na kuonja sumu ambayo inaua nchi na kutaka wajumbe kuachana na jambo hilo kwa sababu nchi bado ni changa.

“Tunapozungumzia habari ya uraia pacha ni sawa na kuiningininiza nchi yetu katika moto,” anasema Khatibu.

Naye Gaudensia anasema suala la uraia pacha ni mapema mno na kwamba katika kipindi hiki linatakiwa kuliache kwanza.